Grip op (eigen) gedrag door holistisch omgaan met ‘complex’ gedrag van kinderen en zo ons pedagogisch tactvol handelen te bevorderen.
Wij leraren denken vaak dat we van nature pedagogisch tactvol handelen. Is dat daadwerkelijk het geval? Ons gedrag blijkt in vele opzichten de weerspiegeling te zijn van ons innerlijk ontwikkelde patroon van waaruit we handelen om gezien te worden en om erbij te horen. Het gedrag van het kind, de mens, inclusief dat van de leraar, wordt voor 90% bepaald door onze onbewuste drijfveren en “angsten”. Dit onderbewuste bepaalt dan ook in belangrijke mate het doen en laten van onze kinderen in de klas en hoe we als leraar daarop reageren en ons in de klas proberen “staande te houden”. Het bepaalt hoe we in staat zijn het gedrag van kinderen te controleren, maar houdt ons ook gevangen in een beperkte kijk op de wereld van het kind.
Het vorige artikel ging over de mogelijkheden om als onderwijs krachtig uit het Covid19 tijdperk te komen. Zicht op de betekenis van gedrag van kinderen krijgen is één van die mogelijkheden. Zeker door de voor kinderen hectische Covid 19 periode, waarin ze veel hebben meegemaakt, is het van nog groter belang om onze kinderen beter te kunnen aanvoelen en op deze wijze pedagogisch tactvol te handelen. Daarvoor is het volgende van belang:
- Zicht krijgen op de onderliggende beweegredenen van een kind geeft het kind meer ruimte om zich te ontwikkelen;
- Zicht krijgen op hoe een groep zich ontwikkelt biedt perspectief om kinderen de mogelijkheid te bieden zich een gelijkwaardige en actieve plek in te laten nemen;
- Zicht krijgen op hoe jij (onbewust) wordt aangestuurd, maakt dat je gaat zien waar je talent en kracht ligt én waarom je jezelf (en anderen) soms in de weg zit en hoe dat ook anders kan.
Door de moed te tonen om ons gedrag in relatie tot het kind te onderzoeken kun je in relatief korte tijd veel diepgaande inzichten krijgen over de manier waarop je het verhaal van het kind en dat van de groep leert lezen. Tegelijkertijd word je een spiegel voorgehouden wat jouw rol is in de communicatie met het kind en met de groep en hoe je je strategieën en empathisch vermogen kunt verbreden en verdiepen en zo je pedagogisch tactvol handelen te versterken.
Met deze benadering versterk je de passie en de liefde voor onderwijs dat gericht is op het leveren van een actieve bijdrage om jonge mensen te ondersteunen zichzelf te leren kennen, op gelijkwaardige wijze met elkaar te leren omgaan en hun talenten te ontwikkelen. Juist door het versterken van jouw innerlijke kracht handel je uit je hart, uit een rustige, heldere geest en aanwezigheid en dat komt ten goede aan het kind en de groep.
Centraal uitgangspunt van de door ons ontwikkelde training Groei-G is de samenhangende ofwel holistische benadering, waarbij iedere theorie deel is van het geheel en ook zijn expliciete waarde heeft in het geheel, zoals weergegeven in de gedragscirkel.
Doelstelling:
Het versterken van het empathisch vermogen van de leraar in het omgaan met ‘complex’ gedrag zo dat deze meer in staat is:
- Het kind beter leren kennen en zo de ontwikkeling gerichter te kunnen ondersteunen en te begeleiden op weg naar volwassenheid en zo zijn plek in de samenleving in te kunnen nemen en daarin zijn bijdrage te leveren;
- De belemmeringen van ieder kind omvormen tot mogelijkheden zodat ieder kind meer zelfvertrouwen heeft om deze mogelijkheden in te zetten;
- De interactie in de groep beter te leren lezen en zodoende het groepsproces beter te leren ondersteunen op zo’n wijze dat die interactie steeds meer plaatsvindt op basis van gelijkwaardigheid;
- Ieder kind in de gelegenheid te stellen om een gelijkwaardige plek in de groep in te nemen.
Omgaan met ‘complex’ gedrag vraagt van de professionele leraar de wil om jezelf te leren kennen in relatie tot alle kinderen van je groep. Bij de moeilijk te lezen kinderen liggen je eigen belemmerende overtuigingen vaak in de weg. Dat is geen probleem indien je bij jezelf in de spiegel durft te kijken en op zoek gaat naar die belemmeringen om een verbinding met het kind te maken. Met de ‘Groei-G’ methode leer je handelingsgericht te werken met de verschillende in het model genoemde theorieën. We gebruiken bij iedere theorie een passend model waarmee we het gedrag van het kind steeds beter kunnen verstaan en tevens wat dat van ons vraagt om zowel betrokken als op afstand te handelen. Zo ben je steeds meer in staat om je veronderstellingen of vooroordelen, die voortkomen uit je reeds eerder verworven overtuigingensysteem, los te laten. Aan de hand van deze werkwijze schenk je jezelf de mogelijkheid te transformeren en zodoende het kind te zien vanuit zijn diepste betekenis. Je leert zien dat je het ene kind gemakkelijker aanvoelt en dus empathisch kunt communiceren dan het andere. Zo wordt je de pedagogische tactvol handelende leraar die je daadwerkelijk wilt zijn.
In het volgende hoofdstuk verdiepen we ons in de vraag hoe de wereld te zien vanuit een ander perspectief en hoe dat tot daadwerkelijke transformatie leidt.